Einde betaald voetbal competitie, en dan?

Betaald voetbal

Het Betaald voetbal bestaat in Nederland uit 38 teams van Betaald Voetbal Organisaties (“BVO’s”) die zijn ingedeeld in de Eredivisie en de Keuken Kampioen Divisie (eerste divisie). Sommige BVO’s hebben teams in zowel de Eredivisie als de Eerste Divisie. Deze competitie wordt georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB) en de BVO’s zijn lid van de KNVB. De KNVB is een vereniging, met onder meer statuten, reglementen en een bestuur (betaald voetbal) dat besluiten neemt. Hier ontstaat al het eerste probleem. De KNVB is een vereniging die voor haar leden een sportieve competitie organiseert, maar deze leden zijn geen amateur verenigingen, maar commerciële bedrijven die als core business het exploiteren van voetbal hebben in een stadion dat zij deels met voetbal en deels met overige evenementen (die nu ook verboden zijn) exploiteren. Deze BVO’s hebben commerciële verplichtingen naar derden toe, maar ook naar hun personeel.

Verbod op samenkomsten en evenementen

Het verbod voor het organiseren van samenkomsten en evenementen is opgenomen in de noodverordeningen van de veiligheidsregio’s in Nederland. Eerder hebben wij in een uitgebreid advies  en stappenplan aangegeven wat je als organisatie kunt doen bij een annulering of een verplaatsing van sport, muziek en bedrijfsevenementen.

Als gevolg van het verbod op evenementen en samenkomsten heeft het dagelijks bestuur van de KNVB aangegeven dat de competitie niet uitgespeeld kan worden. Hoe de invulling van dit besluit zal zijn wordt vrijdag aanstaande bekend gemaakt.[1] Het is al wel helder dat hier nu al veel discussie over is ontstaan.

Hoewel het de vraag is of het een terechte juridische conclusie is dat de competitie niet kan worden uitgespeeld als gevolg van het hiervoor genoemde verbod op het organiseren van evenementen, gaan wij er voor de duidelijkheid in dit stuk vanuit dat dit niet kan en komen wij op deze vraagtekens in een aparte analyse nog terug.

De competitie kan dus niet worden uitgespeeld. De vraag is wat je doet met de uitkomst van de competitie. De einduitslag. Men speelt immers competitie om te weten wie wint en wie verliest. In dit geval, wie wordt er kampioen, wie speelt er Europees voetbal, wie degradeert en wie promoveert.

Reglementen KNVB bij voortijdig einde competitie

Nu de KNVB de competitie organiseert en de BVO’s lid zijn van de KNVB zijn zij in hun relatie onderhevig aan de statuten en reglementen van de KNVB als vereniging.

Het juridisch kader wordt bepaald door het volgende:

– Statuten KNVB;
– Reglement betaald voetbal;
– Reglement wedstrijden betaald voetbal;
– Promotie- en degradatieregeling betaald voetbal.

Daarnaast is het van belang om vast te stellen dat de KNVB en de Nederlandse competitie niet op zichzelf staan. De KNVB maakt namelijk (als lid van de UEFA/FIFA) onderdeel uit van een internationale structuur en moet zich ook houden aan besluiten en reglementen van de UEFA.

Van belang zijn het Reglement Betaald Voetbal, waarin het Competitie Reglement is opgenomen en het Reglement Play-off Promotie/Degradatie Betaald Voetbal.

De wedstrijden worden niet meer gespeeld, dus in principe worden zij dus niet tijdig, binnen de duur van de competitie gespeeld. In artikel 16, lid 10 sub a van de Reglement wedstrijden Betaald voetbal wordt bepaald wat er gebeurt wanneer een wedstrijd niet tijdig kan worden gespeeld als gevolg van een verbod van overheidswege.

“10. a. Indien van overheidswege een wedstrijd wordt verboden, dient deze alsnog te worden gespeeld binnen een termijn van acht weken vanaf de oorspronkelijke wedstrijddatum, doch uiterlijk voor het einde van de reguliere competitie en in ieder geval voor de eerste play-offwedstrijd.”

In dit geval is het niet mogelijk de geplande wedstrijden uit te spelen. In die situatie beslist het bestuur Betaald voetbal nadat zij de beide clubs heeft gehoord.

“e. Wanneer de wedstrijd niet tijdig conform het bepaalde onder a, b, c dan wel d kan worden gespeeld, beslist het bestuur betaald voetbal, gehoord hebbende de beide betrokken clubs.”

Dit betekent dat het bestuur betaald voetbal per wedstrijd die nog niet is gespeeld, beide betrokken clubs moet horen (de hoorplicht) en vervolgens neemt het bestuur per wedstrijd een besluit, welk gezamenlijke besluiten logischerwijs de uiteindelijke ranglijst tot gevolg heeft, maar vervolgens nog getoetst kan worden aan andere reglementen en aan de wet. Met name artikel 2:14 BW en artikel 2:15 BW. Het lijkt er op dat het “horen” van de clubs deze vrijdag zal plaatsvinden. In dit kader lijkt het er op dat een optie zoals het geheel beëindigen van de competitie en de stand van vorig seizoen nemen als uitgangspunt voor de verdeling van de Europese plaatsen niet mogelijk is.

In artikel 2:14 BW wordt bepaald dat besluiten van organen van een rechtspersoon, in dit geval het bestuur Betaald voetbal van de vereniging KNVB, geen besluiten mag nemen die in strijd zijn met de wet of de statuten. Wanneer een bestuur dit doet is het besluit nietig. Het is eigenlijk nooit tot stand gekomen.

In artikel 2:15 BW wordt bepaald dat besluiten niet genomen mogen worden die in strijd zijn met wettelijke of statutaire bepalingen die het tot stand komen van besluiten regelen, in strijd zijn met de redelijkheid van artikel 2:8 BW en/of in strijd zijn met een reglement. Wanneer een bestuur dit wel doet dan is het besluit vernietigbaar. Je kunt zorgen dat het wordt teruggedraaid.

Vernietiging geschiedt door een uitspraak van de rechtbank. Het lid dat het niet eens is met een dergelijk besluit kan dus naar een rechter toe om het besluit aan te vechten. De rechter zal vervolgens beoordelen of het besluit gezien alle belangen van partijen in redelijkheid genomen kon worden op grond van de wet, statuten en bestaande reglementen. Van groot belang in dit geval is dus of de KNVB de clubs voorafgaand aan haar besluit op een correcte manier gaat horen overeenkomstig artikel 16 lid 10 sub e en of het uiteindelijk genomen besluit redelijk is in het licht van ieders belang. Bijvoorbeeld, een beoordeling door het bestuur over de gevolgen en risicoverdeling van een inhaalwedstrijd kan wellicht anders uitpakken dan een wedstrijd die in de toekomst niet gespeeld kan worden, al is dit niet de verwachting.

Uiteindelijke ranglijst

Het voorgaande ziet op het verloop van de competitie. Dit is van belang omdat in artikel 17 Reglement wedstrijden Betaald voetbal is bepaald hoe de rangorde wordt bepaald.

“ Artikel 17 – Competitieresultaten

1. De rangorde in een competitie wordt bepaald door het aantal behaalde wedstrijdpunten.

[…] Indien het totale resultaat van de onderlinge competitiewedstrijden geen beslissing brengt of kan brengen dan wordt de rangorde bepaald door: a. de alfabetische volgorde van de naam van de desbetreffende betaald voetbal organisaties, ingeval de reguliere competitie nog niet is geëindigd; of b. het lot, ingeval de reguliere competitie is geëindigd. “

Deze regeling is dus van belang voor het vaststellen van de ranglijst. Wanneer de competitie nu beëindigt zou zijn zou men bijvoorbeeld de huidige ranglijst als leidend kunnen nemen, met inachtneming van de procedure die gevolgd moet worden zoals in artikel 16 is opgenomen. Ter uitleg en voorbeeld: Stel dat het bestuur besluit dat alle wedstrijden die niet meer gespeeld kunnen worden eindigen in 0-0 dan zou de huidige ranglijst de eind ranglijst zijn. Het lijkt er dus op dat op grond van de reglementen er weinig andere mogelijkheden zijn dan de huidige ranglijst uiteindelijk als uitgangspunt te nemen.

Degradatie en promotie

Vervolgens moet de vraag worden gesteld welke gevolgen kunnen worden verbonden aan de ranglijst. Hierop is de Promotie- en degradatieregeling betaald voetbal van toepassing.

“Titel III – Degradatie van eredivisie naar eerste divisie

 Artikel 2 De (eerste) elftallen die als laagste en als een-na-laagste zijn geëindigd op de ranglijst na afloop van de reguliere competitie van de eredivisie seizoen 2019/’20 degraderen rechtstreeks naar de eerste divisie, seizoen 2020/’21.”

Op grond van artikel 2 zouden ADO Den Haag en RKC op dit moment degraderen en zou de kampioen en de nummer twee van de eerste divisie promoveren, voor zover het geen tweede elftallen zijn van teams die al in de Eredivisie spelen. Er zou vervolgens nog een besluit c.q regeling moeten komen voor de vier periode kampioenen uit de eerste divisie en de twee hoogst geëindigde teams die geen kampioen, runner up of periode kampioen zijn geworden (en geen tweede elftal van een BVO zijn die normaliter samen met de nummer 15 en 16 van de eredivisie strijden om promotie door het spelen van play offs. Deze play offs zijn binnen de reglementen van de KNVB een aparte competitie, die in dit geval niet meer wordt georganiseerd en dus ook niet kan leiden tot promotie/degradatie. In dat geval blijven de competitie voor die teams komend seizoen naar verwachting onveranderd. Idem de plays offs voor Europees voetbal, waar de wedstrijden niet zijn vastgesteld conform het reglement Europees Tickets Betaald voetbal en tenslotte de uitkomst van de finale van het KNVB Beker toernooi, al zou je wellicht nog kunnen overwegen die finale wedstrijd aan het begin van het nieuwe seizoen te spelen. Wij beperken ons in dit stuk echter nog even tot de reglementen ter zake de reguliere competitie.

Voor wie het onredelijk zou vinden dat ADO en RKC degraderen is juist in dit reglement voor het KNVB bestuur een “escape” opgenomen. Artikel 12 van de Promotie- en degradatieregeling Betaald voetbal bepaalt:

“Artikel 12

In gevallen waarin niet is voorzien of waarin op grond van bijzondere omstandigheden naar de mening van het bestuur betaald voetbal afwijking noodzakelijk is (waaronder doch niet uitsluitend besluitvorming betreffende het wijzigen van de competitieopzet en/of voetbalpiramide), beslist het bestuur betaald voetbal.”

We kunnen in gemoede vaststellen dat hier sprake is van een bijzondere omstandigheid. Zou het bestuur dan bijvoorbeeld kunnen besluiten om geen team te laten degraderen en wel een team of twee te laten promoveren? Mijns inziens is hier ruimte voor op grond van artikel 13 van het Reglement wedstrijden betaald voetbal. Dat artikel bepaalt dat

“.. Het bestuur betaald voetbal om bijzondere redenen een betaald voetbal organisatie naar keuze in een hogere divisie kan plaatsen, mits het daarbij geen rechten van anderen schaadt….”

Je zou als bijzondere oplossing kunnen bepalen dat RKC en ADO degraderen maar vervolgens komend seizoen toch weer in de Eredivisie mogen gaan spelen. Je zou dan met 19 of 20 teams gaan spelen. Vaststaat evenwel dat wanneer de KNVB afwijkt van de structuren in de reglementen en zij gebruikt maakt van haar bijzondere bevoegdheden de motivering van haar keuzes essentieel gaat zijn en dit juist aanleiding kan (en zal) zijn voor discussies en procedures.

Sportieve belangen versus commerciële belangen

Daarnaast zijn wij van mening dat in deze discussie niet enkel sportieve belangen leidend mogen zijn voor het besluit van de KNVB, gezien het feit dat de KNVB nu eenmaal ook een competitie organiseert voor professionele leden die bedrijven zijn en voetbal in dat kader meer omvat dan enkel het deelnemen aan een spel. Dat is het punt waar een verenigingsorgaan dat primair het sportieve belang nastreeft, botst met de commerciële belangen van bedrijven die voetbal en hiermee samenhangend een stadion exploiteren. Deze BVO’s hebben immers serieuze verplichtingen en verantwoordelijkheden naar hun personeel en diverse toeleveranciers.

Andere sporten

Voorgaande analyse is uiteraard ook van toepassing op competitie is van andere sporten. Wanneer jouw bond besluit tot het beëindigingen van de competitie dit seizoen dan is het essentieel om het juridisch kader in kaart te brengen zoals wij hiervoor hebben gedaan. Wij adviseren je graag hierover.

Conclusie

Zoals zo vaak zit ook hier het venijn hem in de staart. Wanneer de reglementen worden gevolgd komt men een heel eind ten aanzien van de vaststelling van de ranglijst en daarmee de verdeling van de prijzen (m.u.v. de play-offs). Hierdoor vallen nagenoeg alle opties die in de media worden genoemd af. Naar onze mening kan de KNVB niet anders dan de huidige ranglijst aannemen als de eindstand van de competitie. Dit is op basis van het juridische kader ook voorzienbaar geweest voor alle clubs nu dit vooraf reeds in de reglementen is opgenomen.

Op basis van deze ranglijst moeten de gevolgen worden toegekend zoals die zijn opgenomen in de regels. Dit betekent dus dat ADO en RKC zouden degraderen. Het wordt echter pas echt lastig en voer voor juristen, wanneer de KNVB overgaat tot maatwerk en gebruik maakt van haar (rest)bevoegdheid om maatregelen te nemen die zij nodig acht. Hierin schuilt immers het gevaar dat het besluit subjectief wordt. Een goede motivering zal derhalve essentieel zijn. Zo niet dan ontstaat er ruimte voor discussie en daarmee mogelijk voor procedures.

Contact

Voor vragen, advies of ondersteuning. Neem gerust contact op met onze sportrecht specialisten mr. Lars Westhoff en/of mr. Remco Wortel

[1] Nieuwsbericht website KNVB d.d. 21 april 2020 < https://www.knvb.nl/nieuws/betaald-voetbal/eredivisie/59877/status-betaaldvoetbalcompetities-naar-aanleiding-van-update >