Op 1 mei 2024 publiceerde de UEFA nieuwe regels met betrekking tot het eigendom van meerdere clubs voor de UEFA-clubcompetities van 2024-2025. Multi-club eigendom in het voetbal verwijst naar het fenomeen waarbij een enkele eigenaar of eigendomseenheid aanzienlijke controle heeft over meerdere voetbalclubs. Deze trend, die steeds zichtbaarder wordt in het mondiale voetbal, komt voort uit een strategisch verlangen om synergieën tussen verschillende clubs te benutten, de merkwaarde te verhogen, investeringen te diversifiëren en talentontwikkeling te optimaliseren in verschillende markten. In zakelijke termen is het niet minder dan het creëren van een ecosysteem van organisaties, waardoor synergieën kunnen ontstaan.
Echter roept dit model ook verschillende zorgen op, met name met betrekking tot de integriteit van competities. Er kunnen belangenconflicten ontstaan, vooral wanneer clubs die eigendom zijn van dezelfde entiteit in hetzelfde toernooi concurreren. Regelgevende instanties in het voetbal, waaronder de UEFA, FIFA en nationale federaties, hebben regels ingevoerd om een balans te vinden tussen het beperken van risico’s voor de integriteit en het bevorderen van duurzame ontwikkeling binnen de sport. In dit verband zullen de UEFA-regels met betrekking tot multi-club eigendom kritisch worden bekeken, met bijzondere aandacht voor de nieuwe veranderingen die op 1 mei 2024 in werking treden.
Voordat we ingaan op de veranderingen en de nieuwe regels die op 1 mei 2024 van kracht zijn geworden, is het nuttig om de reeds bestaande regels te bekijken en te begrijpen welke bepalingen al van kracht waren.
Multi-club eigendom werd al gereguleerd door de UEFA Club Licensing en Financial Sustainability Regulations, die algemeen worden erkend als de opvolger van de UEFA Financial Fair Play Regulation. Het belangrijkste aspect van Financial Sustainability, met betrekking tot clubbezit, is de openbaarmaking van eigendomdetails, zoals vermeld in Artikel 78. De voornaamste reden hiervoor is het creëren van een duidelijk overzicht van de eigendomsinformatie van clubs, die kan worden getoetst aan de regels van de UEFA-competities. De competitievoorschriften van de UEFA, zoals vermeld in Artikel 5, stellen dat teams die onder controle staan van een investeerder of groep die een ander gekwalificeerd team controleert, niet mogen deelnemen aan dezelfde Europese competitie. In dat geval werd de club vervangen door het volgende team uit hun nationale competitie. Het orgaan dat zich met dit onderwerp bezighoudt, is het UEFA’s Club Financial Control Body (CFCB).
Verder werden regels vastgelegd in Artikel 5 van de reglementen van elke UEFA-clubcompetitie, zoals de Regels van de UEFA Champions League. Voordat de veranderingen dit jaar werden doorgevoerd, was het belangrijkste uitgangspunt, zoals vermeld in Artikel 5, dat geen enkele club die gecontroleerd werd door een andere club, mocht deelnemen aan een UEFA-clubcompetitie. Dit houdt in dat als twee clubs eigendom zijn van dezelfde eigenaar, een van hen niet mag deelnemen aan een UEFA-clubcompetitie, ook al is het niet dezelfde competitie.
Het echte probleem is natuurlijk wat 'controle' precies betekent. In Artikel 5 lijkt men een brede definitie te hanteren, aangezien het verboden is voor een club om: • “een meerderheid van de stemrechten van de aandeelhouders te bezitten; • het recht te hebben om een meerderheid van de leden van het bestuurs-, management- of toezichthoudend orgaan van de club aan te stellen of te verwijderen; • een aandeelhouder te zijn en alleen een meerderheid van de stemrechten van de aandeelhouders te controleren op basis van een overeenkomst met andere aandeelhouders van de club; • of op welke manier dan ook een beslissende invloed uit te oefenen op de besluitvorming van de club.”
Als twee clubs, betrokken bij multi-club eigendom, niet voldoen aan deze eisen, mag slechts één van hen deelnemen aan een UEFA-clubcompetitie, op basis van de volgende criteria (aflopend van prioriteit): • “de club die zich op sportieve merites kwalificeert voor de meest prestigieuze UEFA-clubcompetitie (d.w.z. in aflopende volgorde: UEFA Champions League, UEFA Europa League of UEFA Europa Conference League); • de club die het hoogst is gerangschikt in het nationale kampioenschap dat toegang geeft tot de betreffende UEFA-clubcompetitie; • de club waarvan de associatie het hoogst is gerangschikt in de toegangslijst (zie Bijlage A).”
Door de organisatorische structuur van de internationale voetbalpiramide hebben de regels van de UEFA een doorwerkend effect op de regels en regelgeving van nationale associaties. Als gevolg van de UEFA-regels over multi-club eigendom, hebben veel nationale associaties deze praktijk verboden, met als doel de sportieve integriteit te beschermen. Dit heeft ervoor gezorgd dat investeerders die geïnteresseerd zijn in het kopen van voetbalclubs hun investeringen hebben gediversifieerd naar clubs uit verschillende landen, waardoor internationale voetbalorganisaties zoals de CFG zijn ontstaan.
De groeiende prevalentie van multi-club eigendom dwingt de UEFA om extra waarborgen in te voeren die gericht zijn op de bevordering van de ontwikkeling van het voetbal. Dit fenomeen vraagt om aanvullende maatregelen om investeringen te stimuleren, terwijl de principes van fair play behouden blijven. Dit heeft geleid tot de invoering van nieuwe regels die zijn ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften en belangen van alle betrokken partijen.
Dit leidt ons naar de relevante wijzigingen in de competitievoorschriften van de UEFA, die te vinden zijn in de artikelen 5.04 en 5.05 van de reglementen van de betreffende UEFA-competitie en die in werking treden op 1 mei 2024. Artikel 5.04 bepaalt dat een club, na uitsluiting uit een competitie, toch toegelaten kan worden tot een andere UEFA-clubcompetitie, onder voorbehoud van de hiërarchische volgorde van deze competities — namelijk de UEFA Europa League of de UEFA Conference League — zoals van toepassing op de rechten van de relevante nationale associatie. Artikel 5.05 verduidelijkt verder dat de regels en eisen voor multi-club eigendom niet van toepassing zijn als de clubs niet deelnemen aan dezelfde competitie.
Het primaire doel van de UEFA bij het toezicht op het Europese voetbal is om de ontwikkeling ervan te bevorderen en tegelijkertijd fair play en competitiviteit op alle niveaus te waarborgen. De voorgestelde wijziging van het Champions League-formaat, waarbij het aantal teams van 32 naar 36 wordt uitgebreid, heeft als doel meer clubs in te sluiten en de inclusiviteit en internationale aantrekkingskracht van het toernooi te vergroten. Niettemin roept deze uitbreiding uitdagingen op, zoals het behoud van de integriteit van de wedstrijden en het effectief beheren van clubcompetities. Om deze problemen aan te pakken, wordt in het nieuwe formaat de mogelijkheid voor teams om na de groepsfase van de Champions League over te stappen naar de Europa League geëlimineerd. Deze aanpassing helpt het risico te verkleinen dat clubs met hetzelfde eigendom tegen elkaar uitkomen in UEFA-competities, ondanks het grotere aantal deelnemers.
De belangrijkste reden voor de wijzigingen is de behoefte aan een soepelere benadering van multi-club eigendom. In de regelgeving is het belangrijk om een balans te vinden tussen het behouden van de competitieve integriteit en het bevorderen van een omgeving waarin strategische cluballianties kunnen gedijen. De nieuwe regels maken het mogelijk om de ontwikkeling van het Europese clubvoetbal verder te ondersteunen, terwijl de integriteit van het spel behouden blijft.
In de praktijk zal dit de weg vrijmaken voor meerdere clubs om op Europees niveau te concurreren. Beginnend met het seizoen 2024-25, mogen clubs die gezamenlijk eigendom hebben en voorheen verboden waren om deel te nemen aan dezelfde UEFA-clubcompetitie, nu in verschillende UEFA-competities deelnemen. Belangrijk om op te merken is dat zodra teams zich kwalificeren voor de hoofdtekening, het niet meer mogelijk zal zijn om toegang te krijgen tot een ander Europees toernooi door als derde te eindigen in de groepsfase. Hier duiken we in enkele voorbeelden die door deze nieuwe regels beïnvloed zouden kunnen worden.
Ten eerste zijn er Manchester United en OGC Nice, beide gecontroleerd door Sir James Ratcliffe en zijn bedrijf INEOS. Terwijl Nice momenteel 5e staat in de Franse Ligue 1, wat recht geeft op een Europa League-ticket, is Manchester United nog steeds in de race voor de 6e plaats, die kwalificatie voor de UEFA Conference League biedt. Met de nieuwe regels in werking kunnen beide clubs deelnemen aan hun respectieve Europese competitie.
Een ander scenario is van toepassing tussen Manchester City en Girona FC. Als Manchester City en Girona FC, beide eigendom van de CFG, zich kwalificeren voor de UEFA Champions League, zouden de regels van de UEFA met betrekking tot clubs onder gemeenschappelijk eigendom van toepassing zijn. Volgens de regels van de UEFA mogen clubs die gezamenlijk eigendom hebben, niet deelnemen aan dezelfde Europese clubcompetitie. Dit is om de integriteit van de competitie te waarborgen en eventuele belangenconflicten te voorkomen.
In een dergelijk scenario zou het Club Financial Control Body van de UEFA de situatie beoordelen. De grote vraag zal zijn of het kan worden betoogd dat de CFG "controle" heeft over beide clubs, op basis van de vereisten van Artikel 5 van de Regels van de UEFA Champions League.
In de afgelopen jaren is het landschap van fusies en overnames binnen het Europese voetbal steeds prominenter geworden. Deze trend benadrukt de evoluerende dynamiek van clubbezit en de strategische consolidatie van middelen die een aanzienlijke invloed kan hebben op de ontwikkeling van de sport. Gezien de toename van dergelijke transacties, ontstaat de noodzaak om het regelgevende kader voor multi-club eigendom te heroverwegen. De bestaande regels, die primair zijn ontworpen om de integriteit van de competitie te behouden en belangenconflicten te voorkomen, zullen mogelijk moeten worden aangepast om zich aan te passen aan de veranderende aard van clubbeheer en eigendomsstructuren.
Daarom heeft de UEFA op 1 mei 2024 een modernisering doorgevoerd van de clausules over multi-club eigendom in hun reglementen voor UEFA-clubcompetities. De herziene regels staan nu clubs met gemeenschappelijk eigendom toe om gelijktijdig deel te nemen aan Europese clubcompetities, mits ze niet in dezelfde competitie deelnemen. Deze wijziging in de regels pakt eerdere zorgen over mogelijke belangenconflicten aan, waardoor bredere deelname aan verschillende UEFA-competities mogelijk wordt, terwijl de competitieve integriteit binnen elke individuele gebeurtenis behouden blijft.
Dit flexibele regelgevende beleid ten aanzien van multi-club eigendom moet echter zorgvuldig worden afgewogen tegen de overkoepelende principes van eerlijkheid en integriteit die het Europese voetbal regeren. Het is een delicate balans die de UEFA moet navigeren terwijl het probeert het competitieve landschap van het Europese clubvoetbal uit te breiden en te verbeteren onder het nieuwe Champions League-formaat.
Martin Bax
Advocaat
.svg)
