FIFA ontkomt aan dwangsom van €5 miljoen

Achtergrond

FIFA (videogame) is een voetbalsimulatie, waarin een speler met een land of voetbalclub kan spelen. Sinds 2009 heeft FIFA een nieuwe spelmodus: FUT, oftewel, FIFA Ultimate Team. In deze spelmodus spelen twee spelers online tegen elkaar met een door henzelf samengesteld team van voetballers. Een voetballer kan alleen worden toegevoegd aan het team van de speler, als de speler van deze voetballer een “voetballerskaart” heeft. De twee voornaamste manieren om zo’n kaart te verkrijgen: de kaart te kopen via de in-game marktplaats (met een in-game munteenheid) of door de kaart uit een “loot box” te verkrijgen. Een “loot box” is een virtueel pakket met daarin een aantal gerandomiseerde voetballerskaarten. De “loot box” kan gekocht worden met de in-game munteenheid of met echt geld. Met een beetje geluk, krijg jij dus nét de Ronaldo “O Fenômeno”-voetballerskaart (op het moment van dit schrijven t.w.v. €1.200,-) uit de door jou gekochte “loot box”.

Kansspel? Of toch een behendigheidsspel?

De Kansspelautoriteit is van mening dat hier sprake is van een kansspel. Daaraan legt de Kansspelautoriteit ten grondslag dat de inhoud van een “loot box” door toeval wordt bepaald en dat de prijzen economische waarde hebben (omdat de voetballerskaarten ook via de zwarte markt voor euro’s worden verhandeld). De Kansspelautoriteit concludeert dan ook dat sprake is van overtreding van artikel 1 eerste lid aanhef en onder a van de Wet op de kansspelen (Wok). Dit artikel betreft het verbod op het aanbieden van kansspelen zonder de daarvoor benodigde vergunning. De Kansspelautoriteit geeft EA vervolgens een termijn om de “loot box” aan te passen of deze offline te halen, zodat er geen sprake meer is van een overtreding. Doet EA dat niet, dan moet EA een boete betalen van €250.000,- per week, met een maximum van €5.000.000,-.

EA meent uiteraard dat helemaal geen sprake is van een kansspel in de zin van artikel 1 van de Wok. Volgens haar is de FUT-modus een gemend behendigheidsspel. De “loot boxes” voegen een kanselement toe aan dat spel. De praktijk is dat gamers de packs alleen openen om het echte spel te spelen. De packs en hun inhoud zijn namelijk geen doel op zich. EA impliceert daarmee dat de (ver)koop van packs géén spel an sich is, maar dat dit van ondergeschikte aard is aan de voetbalsimulatie zelf. Die voetbalsimulatie is een behendigheidsspel, en voor een behendigheidsspel is geen kansspelvergunning nodig, want daarop kan een speler overwegende invloed uitoefenen (het is geen toeval meer).

Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State

Onze hoogste nationale bestuursrechter volgt de uitleg van EA. Zij is het oneens met de Kansspelautoriteit dat sprake is van een kansspel, omdat de “loot boxes” niet als een op zichzelf staand spel kunnen kwalificeren. De “loot boxes” zijn namelijk onderdeel van de voetbalsimulatie (het behendigheidsspel). Dat leidt de rechter af uit het feit dat het merendeel van de spelers de voetballerskaarten uit de “loot boxes” gebruikt om deel te nemen aan de voetbalsimulatie zelf en dus niet om te verhandelen. De Raad van State betrekt daarbij de “Golden-Ten” casuïstiek. Hieruit volgt dat voor de vraag of sprake is van een kansspel beslissend is de wijze waarop een spel in het algemeen (en dus door de gemiddelde speler) wordt gespeeld. Dit, ondanks dat een speler zo behendig kan worden in het spel dat hij daardoor zijn winstkansen vergroot. De gemiddelde speler gebruikt de “loot box” in FIFA FUT om vervolgens zelf aan de voetbalsimulatie (het behendigheidsspel) deel te nemen. Door de ondergeschiktheid van de “loot boxes” aan het behendigheidsspel, is hier dus géén sprake van een kansspel.

Een grote overwinning voor EA dus. De KSA heeft inmiddels aangegeven te bezien wat de consequenties van deze uitspraak zijn voor haar aanpak van “loot boxes”.