Uitbreiding coronatoegangsbewijs werkplek

Status quo

Een coronatoegangsbewijs (ctb) is een digitale of geprinte QR-code waarmee iemand kan aantonen dat hij gevaccineerd, genezen of getest (3G) is. Het ctb is als verplichte voorwaarde gesteld om toegang te krijgen tot onder andere horecagelegenheden en musea.  Op dit moment geldt het ctb uitsluitend voor bezoekers en/of klanten van de volgende sectoren; cultuur, evenementen, georganiseerde jeugdactiviteiten, horeca of sport. Werknemers hoefden aldus niet te beschikken over een geldig ctb om toegang te krijgen tot de werkvloer. Hoewel het kabinet op dit moment een wetsvoorstel aan het ontwerpen is waarin toegang met een ctb wordt teruggedrongen tot 2G (gevaccineerd of genezen), zal dit niet van toepassing zijn op de werkomgeving, daar blijft 3G de norm.

Tijdelijke wet verbreding inzet coronatoegangsbewijzen

De voorgestelde wetswijziging maakt het mogelijk om ook het ctb in te zetten op het terrein van niet-essentiële detailhandel en niet-essentiële dienstverlening op publieke plaatsen. Onder niet-essentiële detailhandel wordt verstaan het hoofdzakelijk verstrekken van producten die niet zijn gericht op eerste levensbehoeften. Niet alleen de plekken waar het ctb wordt ingezet zal worden uitgebreid, ook de kring van mensen welke een bewijs moet laten zien wordt breder. In sectoren waar het verplicht is voor bezoekers om een ctb te tonen, zullen werknemers ook verplicht worden om een ctb te tonen alvorens zij toegang krijgen tot de werkvloer. Bij ministeriële regeling wordt nog vastgesteld voor welke ctb-plichtige sectoren deze verplichting komt en onder welke voorwaarden.

Kort gezegd dienen werknemers, op plekken waar voor overige bezoekers de ctb-plicht geldt, ook te beschikken over een geldig ctb. Indien een werknemer niet beschikt over een geldig toegangsbewijs dan kan de werkgever de werknemer toegang tot de werkplek weigeren. De uitbreiding van het ctb geldt dus niet voor alle werkplekken, slechts daar waar voor overige bezoekers ook een ctb-plicht geldt.  Indien een ministeriële regeling een werkplek aanwijst als ctb-plichtig dan kan een werkgever ook alternatieve maatregelen treffen welke minimaal hetzelfde beschermingsniveau bieden als het ctb. Welke alternatieve maatregelen een werkgever mag treffen staat niet ter vrije keuze, deze worden van overheidswege bepaald, in beginsel op basis van een OMT-advies.

Niet ctb-plichtige sectoren

Werkgevers in niet-ctb-plichtige sectoren, waar bezoekers en of/klanten geen ctb dienen te tonen hebben momenteel geen verplichting om werknemers om een geldig bewijs te vragen. Wel zijn werkgevers bevoegd om een ctb van werknemers te vragen indien het voor de werkgever onmogelijk is om de werkplek op een dermate manier in te richten dat er een vergelijkbaar beschermingsniveau is, hierbij kan men denken aan verplichte looproutes, spatschermen en degelijke ventilatie. Indien een werkgever in een niet-ctb-plichtige sector  gebruik wil maken van het ctb dan is daarvoor eerst toestemming van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging nodig. Een ctb-plicht voor kantoren lijkt dus niet voor de hand liggend, echter op werkplekken waar het vrijwel onmogelijk is om de gezondheid van werknemers te waarborgen, zoals fabriekshallen, kan het ctb wel worden ingezet.

Gevolgen indien geen ctb

Indien een werknemer niet beschikt over een geldig ctb dan dient de werkgever hem de toegang tot de werkvloer te ontzeggen. Indien een werknemer niet kan worden toegelaten op de werkvloer zullen de werkgever en werknemer samen tot een oplossing moeten komen. In beginsel zal de werknemer dan vanuit thuis moeten werken of alternatieve werkzaamheden krijgen toegewezen waarvoor geen ctb-plicht geldt.

Indien een werknemer zijn werkzaamheden niet meer kan uitvoeren dan geldt in beginsel het algemene uitgangspunt dat de werknemer recht op loon behoudt. Dit recht op loon is echter niet onbeperkt en zal in veel gevallen niet van toepassing zijn. Indien het niet werken in redelijkheid voor rekening van de werknemer behoort te komen, zoals wanneer de werknemer die geen ctb toont geen opvolging geeft aan redelijke instructies van de werkgever of in redelijkheid een voorstel van de werkgever niet had mogen weigeren, dan komt dit niet langer voor rekening van de werkgever en verliest de werknemer het recht op behoudt van loon. Indien bijvoorbeeld een werknemer weigert om zich te laten testen en daardoor niet kan beschikken over een ctb, handelt hij niet als een goed werknemer en kan dit ertoe leiden dat de verplichting van de werkgever om het loon door te betalen vervalt. Als werkgever en werknemer niet samen tot een oplossing kunnen komen dan staat voor de werkgever als ultimum remedium de mogelijkheid open om de arbeidsovereenkomst met de werknemer te beëindigen.

Update 6 december

Op 6 december heeft het demissionair kabinet bekend gemaakt dat het onderhavige wetsvoorstel wordt uitgesteld tot na het kerstreces van de Tweede Kamer. Het besluit volgt nadat uit de gevoerde debatten is gebleken dat er niet met zekerheid te stellen is dat een meerderheid van de kamer zal instemmen met het voorstel. Daarnaast zou de huidige epidemiologische situatie, gelet op de onzekerheden rondom de Omikronvariant, roet in het eten gooien.

Conclusie

Dat een ctb een voorwaarde wordt voor toegang tot de werkvloer lijkt, voor bepaalde sectoren althans, slechts een kwestie van tijd. Hoe deze verplichting er praktisch uit gaat zien is nog lastig uit te werken, aangezien de ministeriële regelingen nog moeten worden gepubliceerd. De sectoren waar al een ctb-plicht geldt voor overige bezoekers/klanten zullen in ieder geval als eerste aan de beurt zijn. Maar mochten de huidige besmettingscijfers niet teruglopen, dan is het niet ondenkbaar dat de ctb-plicht wordt uitgebreid naar meer plekken.

1. Linda de Wit & Stef van der Veldt